Kategoria: Bez kategorii

Właścicielem nieruchomości można stać się nie tylko poprzez jej zakup czy w drodze dziedziczenia – prawo przewiduje też instytucję zasiedzenia. Aby jednak możliwe było zasiedzenie nieruchomości, trzeba spełnić określone przesłanki. Sprawdź, jak w praktyce wygląda przejęcie nieruchomości przez zasiedzenie.

Co to jest zasiedzenie nieruchomości?

Zasiedzenie nieruchomości to przewidziany w Kodeksie cywilnym sposób nabycia własności rzeczy – w tym przypadku nieruchomości. Przedmiotem zasiedzenia może być działka, budynek i nieruchomość lokalowa. Chociaż najczęściej zagadnieniem zasiedzenia nieruchomości zainteresowane są osoby fizyczne (osoby prywatne), to warto wiedzieć, że nieruchomość zasiedzieć może też m.in. osoba prawna.

Na pytanie, co to jest zasiedzenie nieruchomości i kiedy się je orzeka, można też odpowiedzieć inaczej: to instytucja, która usuwa niezgodność pomiędzy stanem faktycznym a stanem prawnym, a zatem pomiędzy władaniem nieruchomością w sposób, w jaki robi to właściciel, a brakiem tytułu prawnego do tej nieruchomości. Zasiedzenie pozwala zatem uregulować stan prawny nieruchomości, co jest pożądane, gdy ma ona zostać np. wystawiona na sprzedaż.

Jak wygląda przejęcie nieruchomości przez zasiedzenie?

Kiedy orzeka się zasiedzenie nieruchomości? Przejęcie nieruchomości przez zasiedzenie ma miejsce wówczas, gdy zostały spełnione określone przesłanki – zasiedzenie nieruchomości następuje z mocy prawa. Obowiązkowe przesłanki, od których zależne jest to, czy dojdzie do zasiedzenia nieruchomości, są dwie.

1. Posiadacz nieruchomości musi być posiadaczem samoistnym – władać nieruchomością jak właściciel. Jak to wygląda w praktyce? Władanie nieruchomością tak, jak robi to właściciel, może przejawiać się m.in. poprzez opłacanie podatku od nieruchomości, uprawianie pola czy dbanie o działkę (koszenie trawy, postawienie i dbanie o ogrodzenie, zagospodarowanie przestrzeni działki).
2. Samoistne posiadanie nieruchomości musi trwać przez pewien czas. Przez ile lat trzeba być posiadaczem samoistnym? Przepisy rozróżniają dwie sytuacje: samoistne posiadanie nieruchomości w dobrej wierze (okres wynosi 20 lat) i samoistne posiadanie w złej wierze (okres jest wówczas dłuższy i wynosi 30 lat). Co ważne, to zasady obowiązujące w aktualnym stanie prawnym – wcześniej okresy te były inne.

Jak załatwić zasiedzenie nieruchomości? Chociaż zasiedzenie nieruchomości następuje automatycznie, to posiadacz samoistny musi potwierdzić zasiedzenie w sądzie. Złożenie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości może wydawać się formalnością, ale w praktyce jest inaczej. Sprawy o zasiedzenie, podobnie jak inne sprawy regulowane przez prawo nieruchomości, są skomplikowane choćby z tego względu, że przedstawić trzeba dowody – w omawianym przypadku są to dowody na zasiedzenie nieruchomości.

Przykład: Pan Józef ponad 30 lat temu zaczął korzystać z gruntu, który znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie jego działki. Miał świadomość tego, że ziemia ta do kogoś należała, ale nie udało mu się ustalić jej właściciela. Po kilku latach ogrodził wykorzystywany fragment działki, a następnie wybudował na nim szopę. Mimo złej wiary (mężczyzna wiedział, że działka nie jest jego własnością), przez ponad 30 lat zachowywał się jak posiadacz samoistny nieruchomości i tym samym dokonał jej zasiedzenia.

Jak zebrać dowody na zasiedzenie nieruchomości?

Katalog dowodów, na które można się powołać w sprawach o stwierdzenie zasiedzenia, nie jest zamknięty. W praktyce oznacza to, że wnioskodawca może wykorzystać różne argumenty, aby potwierdzić, że posiadanie przez niego nieruchomości miało charakter samoistny. Jak zebrać dowody na zasiedzenie nieruchomości?

• Przejrzenie starych fotografii. Zdjęcia mogą przedstawiać np. budowę zabudowań na działce czy sadzenie drzew.
• Przeczytanie dzienników prowadzonych przez przodków. W dziennikach mogą znajdować się wzmianki o planach dotyczących nieruchomości, która została wskazana we wniosku o stwierdzenie zasiedzenia.
• Przekonanie sąsiadów, aby zostali świadkami. Zwłaszcza najbliżsi sąsiedzi mogą zaświadczyć, że dana osoba zachowywała się jak właściciel nieruchomości, np. prowadziła remonty budynku czy dbała o ogrodzenie.
• Przejrzenie dokumentów w poszukiwaniu starych umów dzierżawy gruntu. Skoro posiadacz samoistny włada nieruchomością jak właściciel, to istnieje możliwość, że w przeszłości odpłatnie udostępnił grunt osobie trzeciej.
• Sprawdzenie dowodów wpłat. Dowody na zasiedzenie nieruchomości mogą też mieć formę potwierdzeń zapłaty podatku od nieruchomości.

W jaki sposób liczyć czas zasiedzenia nieruchomości?

Pytanie, jak zasiedzieć nieruchomość, łączy się z innym: jak liczyć czas zasiedzenia nieruchomości (czyli wspomniane 20 lub 30 lat). Zasady są precyzyjne – termin ten zaczyna się od momentu, gdy osoba, która nie jest właścicielem nieruchomości, stała się jej posiadaczem samoistnym. Okres 20 czy 30 lat koniecznych do zasiedzenia nieruchomości upływa z kolei z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu zasiedzenia nieruchomości. W praktyce jednak pojawia się kilka problemów.

Po pierwsze, ustalenie początkowego dnia terminu zasiedzenia często bywa trudne – z upływem czasu zaciera się pamięć, a zgromadzone dowody mogą nie wskazywać dokładnej daty. Po drugie, bieg zasiedzenia może zostać zawieszony lub przerwany. Do przerwania biegu zasiedzenia dojdzie m.in. wówczas, gdy właściciel nieruchomości podejmie działania, których celem będzie pozbawienie posiadacza władania nad nieruchomością.

Czy można zasiedzieć część nieruchomości?

Formalnie nie ma przeszkód, aby zasiedzieć część nieruchomości (zarówno niezabudowanej, jak i zabudowanej), np. część działki należącej do sąsiada. Do zajęcia fragmentu sąsiedniej działki może dojść choćby w wyniku pomyłki (mylnego przekonania co do granic działki). Gdy sąsiedzi są spokrewnieni, jeden może przekazać drugiemu część działki w posiadanie samoistne. W wymienionych przypadkach po spełnieniu omówionych już przesłanek może dojść do zasiedzenia części nieruchomości.

Zasiedzenie części nieruchomości wiąże się z koniecznością:

• wypowiedzenia się specjalisty – biegłego, ocenia on, czy możliwe jest wydzielenie części działki;
• założenia księgi wieczystej dla nieruchomości – ma to miejsce po wydaniu przez sąd postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia.

Możliwe jest też zasiedzenie działki rolnej, jednak w tym przypadku zasady są odmienne. Wiele niuansów występujących w sprawach o zasiedzenie nieruchomości to główny powód, dla którego warto zasięgnąć opinii specjalisty – prawnika specjalizującego się w prawie nieruchomości.

Rodzina dotknięta przemocą wymaga pomocy z zewnątrz. Aby przeciwdziałać przemocy domowej i przede wszystkim wspierać osobę pokrzywdzoną, wdrażana jest procedura Niebieskiej Karty. Na czym polega Niebieska Karta? Kto i dla kogo może założyć Niebieską Kartę? Jakie zalety i wady ma ta procedura? Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które dotyczą Niebieskiej Karty.

Co to jest Niebieska Karta?

Niebieska Karta to potoczna nazwa procedury „Niebieskie Karty”, której celem jest pomoc osobie dotkniętej przemocą domową. Odpowiadając na pytanie, co to jest Niebieska Karta, można też wskazać, jak procedura ta została zdefiniowana w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej – to ogół czynności podejmowanych i realizowanych w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej. Do podejmowania i realizowania tych czynności uprawnionych jest wiele osób, np. funkcjonariusze policji.

Komu zakłada się Niebieską Kartę? Rodzinie, w której dochodzi do przemocy – bez względu na rodzaj przemocy (m.in. fizyczna, psychiczna, ekonomiczna). W Niebieskiej Karcie umieszcza się informacje zarówno o sprawcy, jak i osobie pokrzywdzonej.

Procedura „Niebieskie Karty” wymaga wypełnienia czterech różnych formularzy.

• Niebieska Karta – A. Zamieszcza się w niej dane osoby doznającej przemocy domowej oraz osoby stosującej przemoc domową. Niebieska Karta – A przewiduje też miejsce na wskazanie rodzaju stosowanej przemocy.
• Niebieska Karta – B. Ta karta zawiera szereg informacji przydatnych z perspektywy osoby doznającej przemocy domowej. Uwzględnia się w niej m.in. wykaz placówek, które udzielają pomocy osobom doznającym przemocy domowej.
• Niebieska Karta – C. Jest wypełniana podczas spotkania zespołu interdyscyplinarnego z osobą pokrzywdzoną. Zawiera m.in. indywidualny plan pomocy przygotowany dla osoby doznającej przemocy.
• Niebieska Karta – D. To część przeznaczona do pracy ze sprawcą przemocy domowej. Umieszcza się w niej m.in. informacje o tym, czy sprawca nadużywa alkoholu, miał dozór kuratora sądowego lub był karany.

Kto może założyć Niebieską Kartę?

Od 28 września 2023 r. katalog osób uprawnionych do założenia Niebieskiej Karty powiększył się. Kto może założyć Niebieską Kartę? Uprawnieni do tego są:

• funkcjonariusze policji,
• pracownicy socjalni – pomocy społecznej i specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej,
• nauczyciele,
• asystenci rodziny,
• osoby wykonujące zawód medyczny np. lekarze,
• członkowie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
• psychologowie z organizacji pozarządowych, które wchodzą w skład zespołu interdyscyplinarnego na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej,
• żołnierze Żandarmerii Wojskowej.

Co ważne, żadna z osób uprawnionych do założenia Niebieskiej Karty nie musi uzyskać zgody osoby dotkniętej przemocą – wystarczy uzasadnione podejrzenie, że wobec danej osoby stosowana jest przemoc. Zgłaszającym z kolei wcale nie musi być osoba dotknięta przemocą – może to być np. osoba z jej otoczenia. Wówczas zgłaszający nie musi znać dokładnych danych osób, których dotyczy sprawa. Ustaleniem tych informacji zajmą się specjaliści.

Jak działa Niebieska Karta po jej założeniu? W uproszczeniu procedura przewiduje: wypełnienie Niebieskiej Karty – A i przekazanie jej zespołowi interdyscyplinarnemu. Następnie odbywa się spotkanie z osobą pokrzywdzoną i sprawcą (w różnych terminach), opracowany i wdrożony zostaje też indywidualny plan pomocy osobie dotkniętej przemocą.

Niebieska Karta – konsekwencje dla sprawcy

Założenie Niebieskiej Karty rodzi pytanie o konsekwencje dla sprawcy. Niebieska Karta nie jest równoznaczna z wszczęciem postępowania karnego. Nie oznacza to jednak, że sprawca nie poniesie żadnych konsekwencji. Przeciwnie – wobec osoby stosującej przemoc domową można podjąć działania interwencyjne. Przykłady takich działań to:

• badanie na zawartość alkoholu, a w razie pozytywnego wyniku doprowadzenie do wytrzeźwienia,
• wydanie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia,
• zakaz kontaktowania się z osobą dotkniętą przemocą domową,
• odebranie broni palnej i dokumentów, które potwierdzają legalność jej posiadania – dotyczy to również amunicji,
• poinformowanie o konsekwencjach prawnych stosowania przemocy domowej.

Konsekwencje założenia Niebieskiej Karty mogą być jeszcze poważniejsze, jeżeli małżonkowie zdecydują się na rozwód. Wówczas Niebieska Karta może działać na niekorzyść rodzica stosującego przemoc w sprawach regulowanych przez prawo rodzinne, np. dotyczących opieki nad dzieckiem.

Czy z Niebieską Kartą można pracować?

Prace na niektórych stanowiskach mogą wykonywać jedynie osoby, które nie zostały prawomocnie skazane za przestępstwo. Czy z Niebieską Kartą można pracować wszędzie? Tak, gdyż założenie Niebieskiej Karty nie przesądza jeszcze o tym, że osoba podejrzewana o przemoc rzeczywiście ją stosuje – to dopiero zostanie ustalone w trakcie pracy (spotkań) z osobą wskazaną jako pokrzywdzoną i osobą mającą dopuszczać się przemocy.

Chociaż założenie Niebieskiej Karty nie jest równoznaczne z winą potencjalnego sprawcy przemocy, to trzeba pamiętać, że gdyby podejrzenia się potwierdziły, a sprawa finalnie zakończyłaby się prawomocnym skazaniem, to sytuacja będzie prezentować się już inaczej. Wówczas nie będzie już możliwa praca na każdym stanowisku. Pracodawca zyska też przesłankę do rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem, który pracuje m.in. jako nauczyciel czy detektyw.

Niebieska Karta – jakie ma zalety i wady?

Jak każde rozwiązanie, procedura „Niebieskie Karty” ma zalety i wady. Główną korzyścią jest pomoc osobie doświadczającej przemocy domowej. Po zmianie przepisów, która miała miejsce kilka lat temu, udzielane wsparcie jest konkretne – funkcjonariusz policji może m.in. wydać wobec osoby stosującej przemoc domową nakaz opuszczenia mieszkania (domu) czy zakaz zbliżania się do osoby dotkniętej przemocą. Wraz z wprowadzaniem kolejnych zmian rośnie też świadomość społeczna oraz poziom uwrażliwienia na sygnały mogące świadczyć o przemocy domowej.

Jakie wady ma Niebieska Karta?

• Czasochłonne formalności – chociaż skrócono m.in. termin przekazywania informacji do zespołu interdyscyplinarnego (z 7 do 5 dni roboczych), to wciąż konieczne jest wypełnianie wielu kart.
• Braki personalne – niewystarczająca liczba pracowników, którzy mają pomagać osobom pokrzywdzonym. To powoduje, że osoby objęte wsparciem nie zawsze otrzymują tyle czasu, ile powinny, aby odzyskać równowagę.

Mimo że procedura „Niebieskie Karty” nie jest rozwiązaniem pozbawionym wad, to jest ich mniej w stosunku do zalet – m.in. skutecznej ochrony osoby dorosłej czy dzieci przed przemocą domową.